จิตตั้งมั่น คนไม่เคยทำเลยอยู่ๆ จะให้ตั้งมั่นไม่ได้ ก็ต้องมีกระบวนการฝึก ฝึกแรกๆ ก็ต้องทำจิตสงบก่อนนี่แหละ สมาธิแบบทั่วๆ ไปก่อน แล้วคอยดูตอนที่มันหลง เมื่อกี้หลวงพ่อก็บอก อยู่ๆ จะให้หลงแล้วรู้เนี่ยจะไปดูได้ยังไงเพราะมันหลงอยู่ตลอด เข้าใจไหม
‘หลักการทางการทำจิตตั้งมั่น คือ หลงแล้วรู้..ตอนรู้จะได้ตั้งมั่น’ แต่อยู่ๆ จะให้หลงแล้วก็รู้เลยนะไม่ได้ เพราะว่าหลงอยู่ตลอด ก็ต้องหาจังหวะที่มันไม่หลงแต่ไม่ตั้งมั่น ก็คือทำสมถกรรมฐานแบบจิตรวมอยู่กับอารมณ์ทำก่อน ช่วงนั้นไม่หลงแต่ไม่ตั้งมั่น
สมถะมี 2 แบบนะ จิตรวมอยู่กับอารมณ์แล้วเรียกว่า ‘อารัมมณูปนิชฌาน’ แล้วก็จิตตั้งมั่น คือไม่รวมอยู่กับอารมณ์ อารมณ์อยู่ต่างหากจิตอยู่ต่างหาก เรียก ‘ลักขณูปนิชฌาน’ เราต้องการตัวนี้แหละ ลักขณูปนิชฌานหรือจิตตั้งมั่น แต่อยู่ๆ จะทำเลยไม่ได้ หลักการของมันคือหลงแล้วรู้ หลงแล้วรู้ก็ทำไม่ได้เพราะมันหลงอยู่ตลอด ก็ต้องมีอารมณ์แบบอารัมมณูปนิชฌานเข้ามาเป็นตัวเริ่มต้นก่อน เช่น ดูลมหายใจ ดูลมหายใจ ถ้าจิตอยู่กับลมหายใจ เรียกอารัมมณูปนิชฌาน ความรู้สึกในขณะนั้นคือเห็นลมหายใจ จิตกับลมหายใจนี้รวมอยู่ด้วยกัน เข้าใจไหม แล้วพอมันหลง คือไม่รู้ลมหายใจไปรู้อย่างอื่น ไปรู้อย่างอื่นก็ คือหลงไปแล้วค่อยรู้ว่าเมื่อกี้หลง ตอนรู้เมื่อกี้หลง จะเป็นโอกาสจะเกิดลักขณูปนิชฌานหรือจิตตั้งมั่นขึ้นมา ถ้ารู้ด้วยใจเป็นกลาง มันต้องรู้ด้วยใจเป็นกลาง ถ้ารู้ด้วยใจที่ไม่ชอบหรือเข้าไปแก้ แทรกแซงแก้ไขไป ขณะนั้นก็ไม่ได้รู้ด้วยใจเป็นกลาง จิตก็จะเข้าไปรวมอยู่กับอารมณ์นั้น คือรวมเข้าไปแก้ไข
ถ้ารู้เฉยๆ ไม่ได้แก้ไขอะไร แค่รู้ทันว่ามีอะไรเกิดขึ้น จิตขณะนั้นก็ตั้งมั่นขึ้นมา แล้วพวกเราสมาธิไม่ค่อยดี ก็ตั้งมั่นขณะเดียว ขณะเดียวแต่ก็พอ ขณะเดียวนี้ก็พอเลย พอที่จะเจริญปัญญาต่อ เห็นความจริงได้ ถ้าไม่มีจิตตั้งมั่น จิตไม่พร้อมที่จะเกิดปัญญา ขนาดว่าจิตรวมอยู่กับอารมณ์ให้ทำฌานอะไรก็ได้นี่นะ ไม่ได้มีความพร้อมจะเกิดปัญญาในแง่ของการเจริญวิปัสสนา
พระอาจารย์กฤช นิมฺมโล
สวนธรรมประสานสุข จังหวัดชลบุรี
25 กุมภาพันธ์ 2567
ณ บ้านจิตสบาย
ที่มาคลิป: https://youtu.be/PC8qr733ZUQ
#กระบวนการฝึกจิตตั้งมั่น #จิตตั้งมั่น #หลงแล้วรู้ #พระอาจารย์กฤช #พระอาจารย์กฤชนิมมฺโล #นิมมฺโล #สมถกรรมฐาน #จิตสงบ #อารัมมณูปนิชฌาน #จิตรวมกับอารมณ์กรรมฐาน #อารมณ์อยู่ต่างหากจิตอยู่ต่างหาก #รู้ด้วยใจเป็นกลาง #รู้เฉยๆ #รู้ทันว่ามีอะไรเกิดขึ้น #สมาธิ
#เจริญปัญญา #เห็นความจริง #เจริญวิปัสสนา #สมถะ #บ้านจิตสบาย